«Στη ζωή, στις σχέσεις και στην αγάπη, παίρνουμε αυτό που ανεχόμαστε ή αυτό που νομίζουμε ότι αξίζουμε.»
Ίσως η παρακάτω εξομολόγηση να σου θυμίσει μια γνώριμη πραγματικότητα:
“Είμαστε μαζί εδώ και 3,5 χρόνια. Για μεγάλο διάστημα προσπαθούσα να το αρνηθώ μέσα μου, αλλά πλέον δεν μπορώ να κρύβομαι από τον ίδιο μου τον εαυτό. Έχω αλλάξει και δεν είμαι αυτή που ήμουν.
Συνειδητοποίησα πως χωρίς να το καταλάβω, έχω αφήσει πίσω τις παρέες μου. Δεν έχω ποτέ χρόνο για τις αγαπημένες μου δραστηριότητες και για όλα αυτά που με ευχαριστούσαν κάποτε. Όλο μου τον χρόνο και την ενέργεια, τα έχω εναποθέσει σε σένα. Κάνουμε σχεδόν τα πάντα μαζί. Έχουμε κοινές παρέες, βγαίνουμε για φαγητό, βλέπουμε ταινίες, κοιμόμαστε σχεδόν την ίδια ώρα.
Ξαφνικά έχω αρχίσει να νιώθω φυλακισμένη, ενώ ταυτόχρονα σε αγαπώ. Πραγματικά σε αγαπώ, αλλά αγαπώ και αυτό που ήμουν και που άφησα πίσω. Είμαστε ένα, αλλά καμιά φορά αναρωτιέμαι… Είναι απαραίτητο να είμαστε σε τέτοιο βαθμό;
Δεν μπορώ να θυμηθώ την τελευταία φορά που έκανα κάτι για μένα ή που θέλησα να κάνω κάτι μόνη μου. Όταν πάω να στο προτείνω, δεν μου το απαγορεύεις φυσικά, όμως με τον τρόπο σου, μου δείχνεις ότι στεναχωριέσαι που το σκέφτομαι. Νιώθω λες και ο καιρός που έχει περάσει, έχει μετατρέψει όλη την αγάπη και την τρυφερότητα που είχαμε ο ένας για τον άλλο, σε μια περίεργη συνθήκη, όπου δεν υπάρχει τίποτα πιο πέρα από το μαζί. ”
Είναι αλήθεια, πως όλοι μας φαίνεται να αναζητάμε την αγάπη άνευ όρων. Αυτή την αγάπη που θα μας παρασύρει, θα μας συναρπάσει, θα μας αλλάξει τη ζωή και θα μας ενώσει με έναν άνθρωπο, που μπορεί να μας δεχτεί και να μας αγαπήσει έτσι ακριβώς όπως είμαστε.
Τι γίνεται όμως όταν νομίζουμε ότι αυτό που έχουμε βρει είναι η αγάπη άνευ όρων, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια σχέση δίχως όρια;
Τι νομίζουν οι περισσότεροι ότι είναι τα όρια σε μια σχέση
Υπάρχει μια κοινή παρανόηση, σχετικά με το τι σημαίνει «Θέτω τα όριά μου σε μια σχέση». Σε πολλές περιπτώσεις, όταν ορισμένοι άνθρωποι σκεφτούν κάτι τέτοιο, συνήθως εννοούν ότι πρέπει να επιβάλλεις τη γνώμη σου, να «χτυπήσεις το χέρι σου στο τραπέζι» και να δείξεις σε αυτόν που έχεις απέναντί σου, ότι ουσιαστικά τα όρια, είναι ένα είδος επίδειξης δύναμης και κυριαρχίας πάνω στον άλλο.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Το να μάθεις να θέτεις τα όριά σου στις διαπροσωπικές σχέσεις, είναι πράγματι ένα παιχνίδι εξουσίας ή έτσι προσπαθούμε να εκλογικεύσουμε την αδυναμία μας ή ακόμα και την άγνοιά μας να θέσουμε και να διατηρήσουμε υγιή όρια, που επιτρέπουν στις σχέσεις μας, αλλά και στον καθένα μας ξεχωριστά σαν οντότητες, να ανθίσουμε;
Δίνοντας τη «μάχη του αυτονόητου»
Αλήθεια, εσύ που διαβάζεις αυτή τη στιγμή αυτό το άρθρο, γνωρίζεις ποια είναι τα δικαιώματά σου σε μια σχέση;
- Να νιώθεις ασφαλής;
- Να νιώθεις ότι σέβονται την ιδιωτικότητα και την προσωπικότητά σου;
- Να νιώθεις ότι ακούγεσαι και υπολογίζεσαι;
- Να εισπράττεις αποδοχή;
- Να σε εκτιμούν και σε αναγνωρίζουν;
- Να σέβονται και να καταλαβαίνουν ότι το «όχι» σημαίνει «όχι»;
- Να καλύπτονται οι συναισθηματικές ανάγκες σου;
- Να αντιμετωπίζεσαι με σεβασμό και να μην υπάρχει καμία μορφή λεκτικής, συναισθηματικής ή σωματικής βίας απέναντί σου;
- Να περιμένεις από τον σύντροφό σου αγάπη, τρυφερότητα και ενδιαφέρον;
- Να ξέρεις ότι είστε πραγματικό στήριγμα ο ένας για τον άλλο;
- Να έχετε συνειδητοποιήσει ότι το “εμείς” δεν αντικαθιστά το “εγώ”
Τι είναι στην πραγματικότητα τα όρια σε μια σχέση
Τα όρια σε μια σχέση δεν έχουν να κάνουν με εγωισμό, με παραξενιές, ούτε συγκρούονται με την ανάγκη μας να αγαπηθούμε άνευ όρων. Είναι μια ξεχωριστή ανάγκη, που πρέπει να διεκδικήσουμε και να σιγουρευτούμε ότι καλύπτεται ουσιαστικά.
Με τον όρο «προσωπικά όρια» εννοούμε συγκεκριμένες συμπεριφορές, αποφάσεις και αποκρίσεις που διαμορφώνει ένα άτομο, για να επικοινωνήσει και να θέσει τον τρόπο, με τον οποίο τα άλλα άτομα θα συμπεριφέρονται απέναντί του, καθώς και πώς θα ανταποκριθεί όταν κάποιος ξεπεράσει αυτά τα όρια.
Σκέψου τα όρια σαν ένα αυτοκίνητο, το οποίο έχει συγκεκριμένο σχήμα, μήκος, ύψος, χρώμα και πόρτες. Αν δεν υπήρχαν πόρτες, θα το έπαιρνες να οδηγήσεις στο δρόμο; Είναι επικίνδυνο σωστά;
Ακριβώς το ίδιο επικίνδυνο είναι και το να ζεις χωρίς να θέτεις -καταρχάς μέσα σου -όρια. Λίγο-λίγο σε αποδυναμώνει. Όπως συνηθίζω να λέω και στις συνεδρίες coaching που πραγματοποιώ, τα όρια πολύ απλά, είναι να σκεφτείς:
“Με τι είμαι εντάξει μέσα μου και με τι δεν είμαι;”
Ναι, τόσο απλό. Και ταυτόχρονα όμως, τόσο δύσκολο γιατί πίστεψε με, στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι, δεν τα πάνε καλά με τα όρια και γεμίζουν τη ζωή τους με συναισθήματα όπως τύψεις, ενοχές, θυμό, λύπη και πολλά άλλα.
Γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι αγάπη άνευ όρων, δεν σημαίνει και αγάπη δίχως όρια. Η αγάπη δίχως όρια είναι προβληματική. Με την αγάπη δίχως όρια, δείχνεις στον άλλον ότι δεν υπολογίζεις τον εαυτό σου και δεν μπορεί και εκείνος να σε υπολογίζει.
Η αγάπη για να υπάρξει, χρειάζεται όρια. Όρια που λένε ότι μέχρι εδώ μπορείς να έρχεσαι στα δικά μου χωράφια, μέχρι εδώ μπορώ να κάνω υπομονή με αυτή τη συμπεριφορά, μέχρι εδώ μπορώ να ανεχτώ, μέχρι εδώ σου επιτρέπω.
Με λίγα λόγια, τα όρια είναι το κλειδί για να δημιουργήσεις και να διατηρήσεις υγιείς σχέσεις, σε κάθε τομέα της ζωής σου. Γιατί αυτά είναι που «δείχνουν» στους ανθρώπους της ζωής σου, πως πραγματικά θέλεις να σε αντιμετωπίζουν και να σου φέρονται.
Υπάρχουν πολλοί που νομίζουν ότι με το να θέσουν τα όριά τους, θα καταλήξουν να απομακρύνονται από τον άλλο. Στην πραγματικότητα όμως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Τα ξεκάθαρα όρια είναι βασικός πυλώνας κάθε υγιούς σχέσης, είτε αυτή είναι ερωτική, φιλική ή επαγγελματική. Μέσω των ορίων υπάρχει:
- Σαφήνεια
- Ασφάλεια
- Γενναιοδωρία
*υπόσχομαι τα παραπάνω 3 να τα αναλύσω σε επόμενο άρθρο!
Όταν δεν έχεις σαφώς ορισμένα όρια VS όταν έχεις καταλάβει την αξία τους
Αν είσαι από τους ανθρώπους που δεν έχουν πάρει τον χώρο και τον χρόνο για να ορίσουν ποιες συμπεριφορές είναι ανεκτές απέναντί σου και ποιες όχι, τότε μπορεί ορισμένα από τα παρακάτω παραδείγματα, να σου θυμίσουν κάτι οικείο:
- «Αν θέλεις να βγεις με τους φίλους σου, θα έρθω κι εγώ. Ξέρεις ότι δεν μου αρέσει να βγαίνουμε μόνοι μας. Αλλιώς ας κάτσουμε σπίτι μαζί.»
- «Παιδιά συγγνώμη, αλλά εγώ δεν μπορώ να έρθω απόψε, γιατί η κοπέλα μου θυμώνει όταν δεν έρχεται και αυτή μαζί μου.»
- «Νιώθω λες και όλοι μου οι συνάδελφοι είναι άχρηστοι και καταλήγω να μην κάνω εγώ καλά τη δουλειά μου, γιατί πρέπει να τους δείξω πώς να κάνουν τη δική τους.»
- «Σκέφτομαι εδώ και λίγο καιρό να φύγω στο εξωτερικό για σπουδές, αλλά ξέρω ότι οι γονείς μου δεν θα μου το συγχωρήσουν ποτέ αν τους αφήσω μόνους και πάω κάπου τόσο μακριά.»
- Μπορούμε να συνεχίσουμε να βλεπόμαστε, αλλά δεν πρέπει να το μάθει κανείς, γιατί οι φίλοι μου ζηλεύουν όταν εγώ έχω σχέση και εκείνοι όχι».
Αν από την άλλη, έχεις κάνει την ενδοσκόπησή σου και έχεις καταλάβει ότι τα όρια είναι ένα κρίσιμο και απαραίτητο σημείο σε κάθε είδους σχέση, τότε μπορεί να ταυτιστείς περισσότερο με κάποιο από τα παρακάτω παραδείγματα:
- «Ξέρω ότι η ευτυχία μου έχει να κάνει με τη σχέση που έχω με τον ίδιο μου τον εαυτό και δεν εξαρτάται από τις ερωτικές μου σχέσεις. Ούτε περιμένω την αποδοχή των άλλων, για να νιώσω εγώ καλύτερα με τον εαυτό μου.»
- «Οι σχέσεις και οι φίλοι είναι δύο ξεχωριστά πράγματα, που πρέπει να υπάρχουν εξίσου. Δεν είναι διαγωνισμός, δεν λειτουργούν σαν υποκατάστατο και ούτε σημαίνει ότι όταν βρεις το ένα, χάνεις το άλλο.»
- «Ο τρόπος που μου συμπεριφέρεσαι αυτή τη στιγμή δεν θεωρώ ότι είναι σωστός, ούτε μου αξίζει, οπότε δεν θα δεχτώ να με μειώνεις, για να νιώσεις εσύ καλύτερα.»
- «Είναι εξίσου σημαντικό να σεβόμαστε τα προσωπικά όρια που θέτουν οι άλλοι, αν έχουμε την απαίτηση να σεβαστούν και αυτοί τα δικά μας.»
Παρατηρείς τη διαφορά που δημιουργείται όχι μόνο στις σχέσεις μας, αλλά και στην ίδια μας την πραγματικότητα, όταν δεν έχουμε σαφή όρια, σε αντίθεση με όταν έχουμε αποφασίσει πως επιθυμούμε να συμπεριφερόμαστε και να μας συμπεριφέρονται;
Θέλω λοιπόν τώρα, να σε προ(σ)καλέσω να σκεφτείς το εξής: Είναι ξεκάθαρα τα όρια στις σχέσεις σου; Έχεις συνειδητοποιήσει ότι τα υγιή όρια, στην πραγματικότητα υποδηλώνουν φροντίδα και αγάπη για τον ίδιο σου τον εαυτό;
Πάρε τον χρόνο σου, σκέψου και σημείωσε σε ένα χαρτί ποια είναι τα όρια που έχεις θέσει μέσα σου και στην σχέση σου. Πραγματικά Κάντο θα σε βοηθήσει πολύ!
Κλείνοντας, θέλω να σε αφήσω με την εξής σκέψη
Ένα άτομο με ισχυρά όρια, κατανοεί ότι είναι παράλογο να περιμένει από δύο άτομα που βρίσκονται σε σχέση, να ικανοποιήσουν στο 100% κάθε ανάγκη που έχει ο ένας και ο άλλος.
Καταλαβαίνει επίσης, ότι μπορεί ορισμένες φορές, μπορεί να πληγώσει τα συναισθήματα του άλλου, αλλά τελικά δεν μπορεί να καθορίσει το πώς αισθάνονται οι άλλοι.
Και τέλος, αντιλαμβάνεται ότι μια υγιής σχέση, δεν έχει σκοπό να ελέγξει τα συναισθήματα του άλλου, αλλά ο κάθε σύντροφος να υποστηρίζει ο ένας τον άλλον στην ανάπτυξή του και στην κοινή τους πορεία προς την εξέλιξη.
“Άλλωστε μην ξεχνάς πως αν δεν γνωρίσουμε ποτέ τα όριά μας, δεν θα μάθουμε ποτέ τις δυνατότητές μας.”
featured photo: @beorn