Μήπως αισθάνεσαι άβολα μέσα στη σχέση σου; Μήπως αισθάνεσαι πως υπάρχει ανισορροπία δύναμης ανάμεσα σας; Μήπως πολλές φορές μαλώνετε και παρότι ξέρεις ότι έχεις δίκιο καταλήγει να βγαίνει ο άλλος από πάνω; Μήπως είσαι μπερδεμένη για το τι νιώθεις και ενώ υπάρχουν φορές που έχεις αρνητικά συναισθήματα δεν μπορείς να τα εξηγήσεις;
Αν ναι, τότε τα κακά νέα είναι πως βρίσκεσαι σε σχέση με ένα πολύ χειριστικό άνθρωπο. Τα καλά είναι ότι βρίσκεσαι στο σωστό άρθρο. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τι είναι η χειραγώγηση και με ποιους τρόπους εκφράζεται σε μία σχέση.
Η χειραγώγηση είναι μια συναισθηματικά ανθυγιεινή ψυχολογική στρατηγική που χρησιμοποιείται από άτομα που είναι ανίκανα να ζητήσουν αυτό που θέλουν και έτσι χρησιμοποιούν έμμεσους τρόπους
Οι άνθρωποι που χειραγωγούν τους άλλους επιτίθενται στις ψυχικές και συναισθηματικές τους πλευρές για να πάρουν αυτό που θέλουν. Στην πραγματικότητα οι χειριστικοί σύντροφοι προσπαθούν να ασκήσουν έλεγχο επάνω στους άλλους, κυρίως από ανασφάλεια. Αισθάνονται ότι είναι υποδεέστεροι και προσπαθούν να επιβεβαιώσουν ότι αυτό δεν ισχύει χρησιμοποιώντας χειριστικές μεθόδους. Με αυτόν τον τρόπο τους δημιουργείται η ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατότεροι από τους υπόλοιπους και καλύπτουν τις ανασφάλειές τους.
Οι χειριστικοί άνθρωποι θα κατηγορήσουν εσένα για όλα και δεν θα πάρουν ποτέ την ευθύνη των πράξεων τους
Θα παραποιήσουν τα λεγόμενα και τις πράξεις σου προς το δικό τους συμφέρον. Θα σε κάνουν να αισθανθείς πως κάτι δεν κάνεις καλά και πως πρέπει να έχεις τύψεις για αυτό. Ακόμα και αν εσύ δεν είσαι σίγουρη πως έχουν δίκιο, θα σε μπερδέψουν τόσο πολύ που δεν θα μπορείς να σκεφτείς καθαρά και να καταλάβεις τι πραγματικά συμβαίνει.
Έχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά:
- Ξέρουν να εντοπίζουν τις αδυναμίες σου και να τις χρησιμοποιούν υπέρ τους.
- Θα προσπαθήσουν να σε πείσουν να αφήσεις ένα κομμάτι του εαυτού σου (ένα χόμπι, μία δουλειά, φίλους κοκ.) προκειμένου να πάρουν την επιβεβαίωση ότι είσαι του χεριού τους.
- Μόλις το καταφέρουν αυτό, δεν θα σταματήσουν να σε εκμεταλεύονται (στο όνομα της αγάπης σας πάντα) μέχρι να πάρεις εσύ την απόφαση και τους βάλεις όρια.
Ακόμα, έχουν την τάση να σου κρατάνε μούτρα, να παραποιούν τα λόγια σου υπέρ τους, να λένε ψέματα για να γίνει το δικό τους, να κριτικάρουν και να διαφωνούν με ό,τι κάνεις, να σε προσβάλουν και να σε μειώνουν συνεχώς, να σε απειλούν, να σε κατηγορούν για όλα και να μην κάνουν ποτέ ξεκάθαρο το τι θέλουν ώστε να μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή αυτά που σου λένε προς το συμφέρον τους.
Δύο είναι οι πιο συχνές μορφές χειραγώγησης
Ο “εκφοβιστής” είναι η πιο ευδιάκριτη μορφή χειραγώγησης
Είναι ο άνθρωπος που σε εκφοβίζει για να φοβηθείς και μπορεί να χρησιμοποιήσει επιθετικότητα και απειλές για να σε ελέγξει. Αυτή η μορφή χειραγώγησης είναι η πιο εμφανής διότι οι συμπεριφορές και τα συναισθήματα που δημιουργούνται είναι ξεκάθαρα red flags στο πλαίσιο μίας σχέσης. Η χρήση λεκτικής ή και σωματικής βίας είναι αρκετά συχνά φαινόμενα αλλά στην πραγματικότητα αυτός ο άνθρωπος φοβάται ότι θα καταλάβεις πόσο λίγος είναι για αυτό σε υπονομεύει. Προσπαθεί να σε κάνει να πιστέψεις ότι ο ίδιος είναι η καλύτερή σου επιλογή και πως θα έπρεπε να νιώθεις τυχερή που είσαι δίπλα του.
Ωστόσο, η παγίδα σε τέτοιες περιπτώσεις βρίσκεται αλλού. Τέτοια άτομα φροντίζουν να σου δίνουν και τη στοργή και τη φροντίδα που χρειάζεται μία σχέση προκειμένου να μείνεις δίπλα τους. “Συγνώμη, ήταν ένα ξέσπασμα που δεν θα ξανά γίνει”, “Όλα αυτά τα κάνω επειδή σε αγαπάω και σε θέλω μόνο για εμένα” και άλλες τέτοιες δικαιολογίες που λέγονται μέσα σε μία ψεύτικη αγκαλιά για να σου δώσουν κάτι να κρατηθείς. Μη τσιμπάς. Είναι όλα μία πλασματική εικόνα που σου την παρουσιάζει μόνο από εγωισμό. Ό,τι κάνει το κάνει μόνο για το δικό του συμφέρον. Στην πραγματικότητα δεν τον ενδιαφέρει τι θέλεις ή πως νιώθεις εσύ στα αλήθεια.
Ο θύτης που το παίζει θύμα είναι η πιο επικίνδυνη μορφή χειραγώγησης γιατί είναι δύσκολο να την καταλάβεις
Αντίθετα με τον εκφοβιστή που η συμπεριφορά του είναι ξεκάθαρα λάθος, ο θύτης που το παίζει θύμα είναι ύπουλος και δεν θα σε αφήσει να δεις τα πράγματα καθαρά. Είναι αυτός που θα σου προκαλέσει ένα αίσθημα ενοχής και θα σε κάνει να πιστέψεις πως εσύ φταις για όλα. Θα σε βάλει σε μία διαδικασία να αποδεικνύεις συνεχώς πως δεν είσαι ελέφαντας ενώ παράλληλα εσύ θα είσαι μπερδεμένη χωρίς να μπορείς να καταλάβεις τι ακριβώς συμβαίνει. Στην πραγματικότητα εκείνος είναι που κάνει όλη τη ζημιά. Θυματοποιείται και σου ρίχνει την ευθύνη.
Το πρόβλημα εδώ είναι ότι ξέρει να “ντύνει” τις απαράδεκτες χειριστικές του συμπεριφορές με ωραία πέπλα. Θα σου κάνει όλα τα χατίρια και θα είναι ο “Mr Νice Guy” προκειμένου να νομίζεις ότι είναι ο ιδανικός σύντροφος. Ωστόσο, για ό,τι κάνει θα περιμένει αντάλλαγμα και αν εσύ δεν ανταποκριθείς στις προσδοκίες του θα ξεκινήσουν τα προβλήματα. Για αρχή, θα αρχίσει να σε κατηγορεί ότι δεν εκτιμάς όλα όσα έχει κάνει για εσένα. Θα σε λέει αχάριστη και πάλι θα σε κάνει να αισθάνεσαι ενοχές για να δημιουργήσεις την εντύπωση ότι είσαι λίγη μπροστά του.
Το πώς αντιδράς στη χειραγώγηση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το είδος της χειραγώγησης που αντιμετωπίζεις
Όπως κατάλαβες, οποιοσδήποτε χειριστικός σύντροφος θα σε πείσει πως ό,τι κάνει το κάνει επειδή σε θέλει. Έτσι, σιγά σιγά θα αρχίσει όλη αυτή η ψυχοφθόρα κατάσταση να σου φαίνεται φυσιολογική. Ωστόσο, οι χειριστικές συμπεριφορές είναι απαγορευτικές σε μία λειτουργική και υγιή σχέση. Πρέπει λοιπόν να διαχωρίσεις τι επιτρέπεται και τι όχι. Δες την κατάσταση καθαρά και βάλε τα όριά σου. Αν δεν είσαι σίγουρη για την κατάσταση μπορείς πάντοτε να πάρεις τη συμβουλή ενός ειδικού. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε μίλα σε έναν έμπειρο και έμπιστο άνθρωπο που μπορεί να δει την κατάσταση με καθαρά μάτια.
featured photo: nd3000